Zaandammer Jan de Bruin zet met zijn actiegroep Kultuurklutser de strijd tegen de bouw van het Cultuurcluster naast het station in zijn woonplaats voort. De sectie Bestuursrecht van de Haarlemse rechtbank heeft de gemeente laten weten dat zij tot 29 september de tijd heeft om alle relevante stukken aan te leveren voor een beoordeling van het beroepschrift dat De Bruin heeft ingediend.

De kwestie spitst zich toe op twee onderdelen: de rechtmatigheid van het wegwuiven van een referendumvoorstel en de goedkeuring van de financiering. De gang naar Haarlem heeft geen schorsende werking: de voorbereidingen voor de bouw van het multifunctionele pand kunnen gewoon doorgaan.

‘Subsidiedwang’

De Bruin legt zich niet neer bij de argumenten waarmee de gemeenteraad besloot om geen referendum over het Cultuurcluster te houden en betwist dat er een jarenlang besluitvormingsproces aan vooraf is gegaan. Fluxus, De Fabriek, de Bieb en de Flux zijn volgens hem ‘onder subsidiedwang overgehaald om onderdeel te gaan uitmaken van het Cultuurcluster’. Vrijwilligers zouden niet mee willen verhuizen en een aantal docenten van Fluxus zou er geen les willen geven.

De externe hoor- en adviescommissie voor bezwaar- en beroepschriften van de gemeente Zaanstad boog zich eerder zit jaar al over de kwestie. De leden analyseerden de Referendumverordening, het gevraagde advies van hoogleraren over het referendabel zijn van het kredietbesluit, gerechtelijke beslissingen over het referendabel zijn van besluiten en de stukken die ten grondslag lagen aan de beide Zaanse besluiten.

De commissie oordeelde dat de gemeenteraad in dit geval ‘in redelijkheid’ heeft kunnen besluiten dat ‘gesproken kan worden van dringende redenen om af te zien van het houden van een referendum’. Het besluit is op de juiste gronden genomen. ‘Concluderend heeft de commissie geadviseerd, dat uw bezwaren gericht tegen het referendumbesluit geen aanleiding geven om dit besluit aan te passen’.

Kredietbesluit

Wat betreft het kredietbesluit gaf de externe commissie aan dat dit niet voor een bezwaarprocedure in aanmerking kwam (niet-ontvankelijkheid), omdat ‘het besluit geen gevolgen heeft voor rechten en plichten buiten de gemeente (geen externe werking)’. Er werd dan ook niet verder ingegaan op de achterliggende argumenten.

Het advies van de hoogleraren Jon Schilder van de Vrije Universiteit Amsterdam en Solke Munneke van de Rijksuniversiteit Groningen luidde overigens dat de Referendumverordening ‘zich niet verzet tegen het houden van een referendum over het definitieve kredietbesluit’. Maar, zo concludeerden ze ook: die verordening geeft de gemeenteraad veel ruimte om een eigen afweging te maken. ‘Mag wel, hoeft niet’, kort samengevat.

Het gewraakte investeringskrediet van 35,9 miljoen euro kwam er nadat de raad akkoord ging met een extra toevoeging van 7,7 miljoen om de begroting sluitend te krijgen. De gemeente verwacht dat het gebouw straks 300.000 bezoekers per jaar zal trekken.