Monumentenroute Westzaan

In Westzaan zijn talrijke monumentale panden. Als u deze recreatieve route volgt komt het verleden van Westzaan helemaal naar boven. De lengte van de route is 15 km.
Deze route brengt u langs de vele oude monumenten in Westzaan en laat u de rijke historie zien.

DE ZUIDERVERMANING WESTZAAN

De Zuidervermaning, gebouwd in 1731, is een van de oudste gebouwen van Westzaan. Deze schuurkerk is nog incidenteel in gebruik als “vermaanhuis” van de doopsgezinde gemeente, maar is vooral de culturele ontmoetingsplaats van het dorp. Door de bijzondere bouw en prachtige, landelijke ligging is deze kerk, met zijn sobere pracht, een uitstekende locatie voor uw zakelijke of persoonlijke evenementen.

De Zuidervermaning is dan ook veelvuldig het decor voor:

GESCHIEDENIS VAN DE KERK

Na de Reformatie (1580) was het alleen aan gereformeerden voorbehouden een zichtbaar godshuis te hebben. De doopsgezinden hielden hun bijeenkomsten in een o­nopvallende schuur of woning. Naar de leraar of vermaner werd hun vergaderplaats een vermaanhuis of vermaning genoemd. In oktober 1731 was de huidige Zuidervermaning gereed.

De Fries Doopsgezinden in Westzaan stichtten al voor 1629 aan het Zuideinde hun eerste vergaderplaats. In 1664 werd een nieuwe vermaning gebouwd maar wegens gebreken werd deze in 1731 afgebroken. In slechts zeven maanden tijd werd de huidige Zuidervermaning gebouwd, die nu nog steeds, compleet met wit zand op de houten vloer, te bewonderen is. Dit zand was bedoeld om de kans op brand in het vrijwel volledig houten gebouw te verkleinen, om vuil op de vloer makkelijker te kunnen verwijderen én hierdoor namen de houten vloerplanken niet teveel water van de uiterst vochtige bodem op.

In de 19e eeuw zijn enkele kleine herstellingen gedaan. Grote restauraties vonden plaats in 1931-1932 en 1964. In 1979 werd het kerkgebouw overgedragen aan de Stichting Oude Hollandse Kerken.

Bij de restauratie van 1995 werd het houtwerk van het interieur, na zorgvuldig kleuronderzoek, weer naar de oorspronkelijke kleuren teruggebracht. Deze kleurstelling draagt in belangrijke mate bij aan de unieke sfeer van dit oude preekhuis.

In april 2018 werd de kerk overgenomen door Stadsherstel Amsterdam. Direct na de overname is een uitgebreid funderingsherstel uitgevoerd. Om de hiervoor benodigde gelden bijeen te brengen heeft onder andere een crowd funding plaats gevonden.

De Stichting Zuidervermaning Westzaan beheert en exploiteert de kerk. De inkomsten uit exploitatie zijn bedoeld voor restauraties en onderhoud van dit kostbare erfgoed. Extra financiële steun ontvangt de Stichting van de Vrienden van de Zuidervermaning en van sponsors. Deze leveren een belangrijke bijdrage aan het behoud van dit unieke historische gebouw.

 

Fietsroute monumenten Westzaan

Natuur
Water en weilanden overheersen dit veenweidegebied. Dit is ideaal voor weidevogels, zoals de grutto. Eenden- en reigersoorten zijn hier talrijk aanwezig. Tussen het riet hoort u vele soorten rietvogels. Daarboven vliegen verschillende soorten roofvogels. Zij azen vooral op de kleine zoogdieren die hier leven, zoals muizen, hazen en marterachtigen.

Historie
De historie is zeer rijk. Duizenden jaren geleden was de Zaanstreek een moerasbos waar bijna geen mensen waren. Rond het jaar 650 voor Christus begonnen de eerste boeren akkers aan te leggen en de bossen uit te rooien. Door de stijging van het water werd bewoning op een gegeven moment niet meer mogelijk. Pas in de 10e eeuw was dit weer mogelijk. Er werden bomen gekapt en sloten gegraven. Het daardoor verkregen land werd gebruikt voor akkerbouw. In deze tijd is Westzaan ontstaan. Latere stijging van het water maakte akkerbouw duur en daarom werd het land in weiland omgezet en werden bewoners gedwongen om dijken te bouwen. In de 14e en 15e eeuw werden de dijken steeds dichter bewoond en werden molens gebouwd tegen het nog steeds stijgende water. Na de strijd tegen de Spanjaarden tussen 1572 en 1575 verrezen diverse soorten molens, zoals houtzaagmolens, en bloeide de scheepsbouw op. In deze tijd is de typische Zaanse bouwstijl ontwikkeld die gekenmerkt wordt door groen geverfde houten huizen met soms uitbundig houtsnijwerk. Een aantal van deze oude gebouwen zijn nog grotendeels intact. Deze fietsroute leidt u langs deze oude monumenten en bezienswaardigheden in en rond Westzaan.

Cultuur
De cultuur staat in het teken van de echte Hollandse oudheid wat door de mens gemaakt is.

Routebeschrijving
De Monumentenroute Westzaan is een rondrit. U kunt zelf bepalen waar u begint en eindigt. Voor deze routebeschrijving is Kerkbuurt 35 (‘t Regt Huys) in Westzaan het beginpunt. Fiets de Kerkbuurt door die overgaat in de J.J. Allanstraat. Vervolgens komt u een T-splitsing tegen bij Overtoom waar u rechtsaf slaat. De weg brengt u naar Nauerna. Eenmaal bij Nauerna aangekomen slaat u voor het sluisje wederom rechtsaf. De Nauernasche Vaart loopt dan aan uw linker hand. Blijft u langs het kanaal rijden tot ongeveer 100 meter voor de brug waar de Provincialeweg overheen gaat. Sla hier rechtsaf. Een rotonde komt dan in zicht en ga hierop rechtsaf richting het kruispunt. Sla daar linksaf de Weiver in. Aan het einde van de Weiver slaat u rechtsaf en kort daarna weer linksaf Provincialeweg). Fiets via het middeleeuwse Guispad naar molen De Schoolmeester. Vervolg het kerkepad Westzaan-Zaandijk parallel aan A8. Ga aan het einde rechts en vervolg Guisweg. Bij kruising slaat u rechtsaf (N515). Vervolg deze Provincialeweg naar links. Bij verkeerslichten links (Kerkbuurt) bent u terug bij het beginpunt.

Parkeergelegenheid
Diverse parkeerterreinen (gratis)

Bezoeken: 39