Kamermuziek in Het Reghthuys (1783)
Kamermuziek in Het Reghthuys (1783)
ReghtHuys 1782
Wat is er niet mooier dan luisteren naar goed stukje muziek in het oude Reghthuys in Westzaan. De laatst maanden worden er vele optredens georganiseerd door o.a. de Jonge Piano meesters. Ik heb genoten van piano concerten van een buitengewoon hoog niveau.
Het gebouw staalt een verfijnde, eeuwenoude geschiedenis uit. Je waant je direct in de 18e eeuw, waar koningen zoals onze Willem 1 getrakteerd werden op klavecimbel of pianomuziek, zoals nu ook weer gelukkig ten gehore gebracht wordt.
Een stukje geschiedenis
Het ontwerp van de het ReghtHuys is door de Amsterdamse architect en filosoof Johan Samuel Creutz ontworpen. Creutz van oorsprong van Duitse komaf werd korte tijd bouwmeester in Amsterdam. Hij is tijdens de Napoleontische oorlog via allerlei omwegen in Rusland terecht gekomen. Creutz is in Rusland waar hij ook bouwmeester was overleden. Hij zou de Russische Bariton klanken van nu hoogst waarschijnlijk gewaard hebben.
Het gebouw moest Classicistisch zijn, heel modern in die tijd. Het gebouw zit vol verwijzing naar de Oudheid. U vindt in het gebouw bv. Justianus de eerst romeinse keizer die gelijkheid voor rechtspraak afverkondigden. Een ander voorbeeld is de afbeelding van Minerva, de godin van de kunsten en ambachtslieden. Het gebouw barst van verwijzingen naar bv. bestraffing de zweep, het dragen van een hoed, waardigheid, het serpent gevaar en een spiegel, zelfkennis.
Creutz had het hoog in de bol. Het monument zou minstens twee keer zo groot moeten worden dan het oorspronkelijke geplande gebouw. De vierde Engelse oorlog gooide echter roet in het eten. De economie liep sterk terug. Het gebouw kreeg een wat bescheiden afmeting.
Het Reght Huys heeft haar oorspronkelijke functies, zijnde Rechtbank, secretariaat voor de weeskamer en het ijkwezen, zeer kort, maar 28 jaar uitgeoefend (1783-1811). De Franse overheerser Napoleon en zijn broer Lodewijk Napoleon hebben hier direct een einde gemaakt. Het vermolmde oude regiem volgens de Fransen was aan een grote vernieuwing toe. De verlichting stond voor de deur, vrijheid gelijkheid en broederschap was het parool. De Napoleons wilden een modern bestuur, ver van bevoorrechte oude titels van adellijke families of stoffige kerkelijke instanties. De vrije wil van de gewone burger behoort centraal te staan.
In ‘t Reght Huys werd toentertijd trouwens alleen civielrecht gesproken, vrouwe justitia is niet geblinddoekt en geen strafrechtelijk recht, vrouwe justitia is wel geblinddoekt.
Vanaf 1816 tot aan de samenvoeging van de gemeenten Westzaan, Zaandam, Koog aan de Zaan, Zaandijk, Krommenie en Assendelft in 1974 tot de gemeente Zaanstad, heeft ‘t Reght Huys als raadhuis voor de gemeente Westzaan dienst gedaan. Het polderbestuur, mede-eigenaar van ’t Reght Huys, heeft tegen een som geld (Hfl. 2541,–) afstand gedaan van haar rechten op het gebouw.
Een diepte punt uit de geschiedenis is wel het volgende. In september 1820 wilde het eerder genoemde polderbestuur het ’t Reght Huys afbreken, de Gouverneur des Konings, van Tets van Goudriaan deed echter een geslaagde poging, via een bemiddelingsvoorstel, om het gevaar van sloop af te wenden.Wat zijn we hier dankbaar voor.
Gelukkig, we kunnen nu in elk geval de meest prachtige muziek beluisteren die regelmatig door jonge musici te beluisteren zijn in dit prachtige historische monument, behoren tot de top Honderd in Nederland.
Weergaven: 5
