Historische Vereniging

ReghtHuys 1782

zie actualiteit restauratie ReghtHuys 2022

De woonomgeving is de laatste jaren een steeds belangrijker factor geworden in de beleving van het woongenot. Natuurlijk is woongenot heel persoonlijk en wordt de woonomgeving door iedereen weer anders beleefd. Toch hoor je Westzaners opmerkelijk weinig klagen over hun woonomgeving. Misschien komt dat omdat ons mooie dorp door groene weilanden is omgeven en omdat je op tal van plaatsen een schitterend uitzicht hebt. Maar waarschijnlijk komt het ook omdat Westzaan een rustieke aanblik biedt, vertrouwd zoals vroeger.

Dat willen de meesten van ons graag zo houden. Gelukkig staan er veel beschermde monumenten in Westzaan en heeft het noordelijk deel van ons dorp zelfs de status van ‘beschermd dorpsgezicht’. Maar lang niet alle mooie bouwwerken genieten deze bescherming. Tot op de dag van vandaag verdwijnen er stilletjes waardevolle elementen in Westzaan, die deel uitmaken van onze vertrouwde omgeving en maken dat we er ons thuis voelen. De Historische Vereniging Westzaan vecht voor het behoud van ons vertrouwde dorpsgezicht en voor alle elementen waar dat uit bestaat. Bovendien maakt de vereniging de bewoners bewust van al het moois in ons dorp en leert de mensen anders kijken naar de kleine en grote monumentale panden, zodat zij hun woonomgeving nóg meer gaan waarderen.

De Historische Vereniging Westzaan organiseert bovendien interessante lezingen over de geschiedenis van de Zaanstreek en excursies naar andere mooie dorpen en steden. Kortom de vereniging is actief en kan gelukkig bogen op de steun van een behoorlijk aantal leden. Maar eigenlijk zou elke inwoner van ons dorp lid moeten zijn van de Historische Vereniging Westzaan. Dan staat de vereniging nog sterker als zij aanklopt bij de gemeente of de plaatselijke politiek om te behouden wat wij waardevol vinden. Bovendien kunnen er dan nog meer interessante activiteiten worden georganiseerd.
Doe ons en uzelf daarom een plezier en wordt lid van de Historische vereniging Westzaan. Voor slechts tien euro per jaar geniet u nog meer van mooi Westzaan!  Mail uw naam en adres naar secretarishvw@westzaan.nl  of meld u aan via de het formulier op de pagina ‘Lid worden’.
Heeft u archiefmateriaal of documentatie over Westzaan?
U kunt informatie zowel schenken als in bruikleen geven.

De  archiefkamer op op afspraak te bezoeken, u kunt hiervoor een afspraak maken met de voorzitter zie e-mail voorzitterhvw@westzaan.nl

Bestuursleden bij de Historische Vereniging Westzaan:
Voorzitter: Hans Wondergem, voorzitterhvw@westzaan.nl
Secretaris: Piet Zwikker en Dries Bessels, sectretarishvw@westzaan.nl
Penningmeester: Michael Bruins, penningmeesterhvw@westzaan.nl
Algemeen bestuurslid: Huib Jahn, Arthur Breuring en Bouke Koopman

Overdracht archief Historische Vereniging

In een eerdere publicatie is al melding gemaakt over het wegvallen van onze archiefruimte. Dat leidde tot het besluit om met het Stadsarchief Zaanstad te gaan samenwerken. Op 18 januari was de o ciële overdracht. De materialen waren in december al verhuisd. Maar de handtekeningen die de samenwerking bekrachtigden moesten nog worden gezet. De heer Frans Hoving namens het stadsarchief en Ingrid Jahn en Peter Huisman namens de Historische Vereniging Westzaan tekenden de overeenkomst. Het begin van iets moois? Het stadsarchief biedt een zeer mooie ruimte om aan het werk te gaan met ons archief en de archieven die we overgedragen gekregen hebben. Het is de ruimte maar ook de deskundigheid. Mevrouw Rianne van Diepen-Feld is voor Westzaan het aanspreekpunt voor alles wat we willen weten. Maar, en dat is misschien wel het belangrijkste, het ligt aan onszelf wat voor kwaliteit ons archief krijgt. Tijdens de jaarvergadering is het al gemeld: er ligt een grote klus. Daarom: de vrijdagmorgen wordt werkdag bij het stadsarchief. Als er voldoende mensen zijn doen we dat in twee ploegen, waardoor de vrijwilligers maar een keer in de twee weken aanwezig hoeven te zijn. Op termijn zal de frequentie afnemen. We werken van 9.00 uur tot uiterlijk 12.30 uur. Wie meldt zich aan om mee te helpen? Een keer in de twee weken met een ploeg van 6 tot 8 mensen gezellig aan ons dorpsarchief werken. Dat is toch niet te veel gevraagd. Meld u aan bij Peter Huisman (075-6280 057) of Ingrid Jahn (06-1717 1793). Een e-mail naar secretarishvw@westzaan mag ook. Wees welkom.

Zie filmpje Gebiedsvisie Polder Westzaan 

Molen Het Prinsenhof 2022 ja 300 jaar jong
Geen fotobeschrijving beschikbaar.
Foto gebroeders Gerrit en Cornelis De Vries Gerrit de Vries (1882-1958) van pelmolen het Prinsenhof. Zie links Gerrit hij was de oudere broer . Op 31 maart 1949 vierde Gerrit de Vries dat hij vijftig jaar molenaar was op het Prinsenhof.
In 1899 kocht zijn vader, Cornelis de Vries, pelmolen het Prinsenhof in Westzaan. Vader de Vries begint een handel in gemalen doppen voor de veevoederindustrie. In 1923 deed hij de molen over aan zijn beide zoons Gerrit en Cornelis de Vries. Zij begonnen een handel in gemalen houtmeel. Hun grootste afnemer waren de linoleumfabrieken in Krommenie. In 1954 beëindigden de broers hun bedrijf en een jaar later verkochten zij de molen aan de Gebroeders Laan in Wormerveer. De Vereniging Zaanche Molen kocht de molen in de jaren 60 voor 6000,00 gulden en is nu de trotse eigenaar.
Vanaf het Weiver liepen ze door de Kerkbuurt naar het Relkepad het Molenpad.
Op de achtergrond Het ReghtHuys Westzaan
Zie rechts een bakkerskar.

Waarom viert de Zaanstreek Derde Pinksterdag?
Uit de Wessaner 

Ons bestuur ontving de vraagin de mailboxwaar Derde Pinksterdagvandaan komt. Wie voor de gemeenteraadsverkiezingen de stemwijzer heeft geraadpleegd, kwam daar ook het onderwerp ‘Pinksterdrie’ tegen met de stelling: ‘Om de Zaanse overwinning op de Spaanse soldaten in 1574 te vieren, moet Derde Pinksterdag een lokale feestdag worden’. Maar waarom viert de Zaanstreek eigenlijk een derde pinksterdag? Het ant- woord staat geschreven in het boekje dat vormgegeven en gedrukt is door drukkerij Heijnis & Schipper waarin de gebeurtenissen staan beschreven rond Pinksteren 1574: ‘De geschiedenis der Zaanlanden, aan kinderen verhaald, tevens eene inleiding tot de geschiedenis des vaderlands, door J.B. De Boer van der Leij.’

‘Wat eraan voor af ging 1568: De oorlog met Spanje begint. 1572: Benarde toestand in de Zaanstreek, Haarlem wordt bele- gerd, de schans te Zaandam is door Spaansen bezet. Assendelft is Spaans. 1574: In het voorjaar van dit jaar verdreef de vloot van kapitein Kleinsorg de Spanjaarden van de schans. Alfa trok hierop ook zijn manschappen terug uit Jisp, Wormer en Wormerveer om te helpen strijden tegen Lodewijk van Nassau. De Staatsen vestigden zich opnieuw in de Zaanstreek.

Nieuwe aanvallen, benarde toestand

Niet lang bleven de Spanjaarden weg. In ‘t laatst van Mei kwamen zij terug en vestigden zich in Assendelft, Zaandam en elders. Benard zag het hieruit, vooral toen men vernam, dat er uit Amsterdam een aanslag zou geschieden op Waterland. Den 30en Mei trokken twee afdeelingen , 3000 man sterk, op Waterland aan. Door eene van deze afdeelingen, die het gemunt had op Purmerend, werden de schansen te Ilpendam en  te Purmerland veroverd. De andere afdeeling , sterk 1400 man, trok op Wormer aan. ‘t was nog vroeg inden morgen, toen zij het pad naar dit dorp insloegen. Alles lag nog in rusten; alles nog? Neen de boeren waren reeds aan ‘t melken. Een boer, Egge Haantjes, was met zijn meid op ‘t land, en de meid, bij toeval eens omziende, meende aan den overkant der Zaan menschen te ontdekken. Zij maakt er den boer opmerkzaam op. “Laat de melk maar staan en maak

Bokkie kopen in Purmerend.Kaft van het bronboekje.

Waarom viert de Zaanstreek Derde Pinksterdag?

Ons bestuur ontving de vraagin de mailboxwaar Derde Pinksterdagvandaan komt. Wie voor de gemeenteraadsverkiezingen de stemwijzer heeft geraadpleegd, kwam daar ook het onderwerp ‘Pinksterdrie’ tegen met de stelling: ‘Om de Zaanse overwinning op de Spaanse soldaten in 1574 te vieren, moet Derde Pinksterdag een lokale feestdag worden’. Maar waarom viert de Zaanstreek eigenlijk een derde pinksterdag? Het ant-woord staat geschreven in het boekje dat vormgegeven en gedrukt is door drukkerij Heijnis & Schipper waarin de gebeurtenissen staan beschreven rond Pinksteren 1574: ‘De geschiedenis der Zaanlanden, aan kinderen verhaald, tevens eene inleiding tot de geschiedenis des vaderlands, door J.B. De Boer van der Leij.’ ‘Wat eraan voor af ging

1568: De oorlog met Spanje begint. 1572: Benarde toestand in de Zaanstreek, Haarlem wordt bele- gerd, de schans te Zaandam is door Spaansen bezet. Assendelft is Spaans. 1574: In het voorjaar van dit jaar verdreef de vloot van kapitein Kleinsorg de Spanjaarden van de schans. Alfa trok hierop ook zijn manschappen terug uit Jisp, Wormer en Wormerveer om te helpen strijden tegen Lodewijk van Nassau. De Staatsen vestigden zich opnieuw in de Zaanstreek.

Nieuwe aanvallen, benarde toestand

Niet lang bleven de Spanjaarden weg. In ‘t laatst van Mei kwamen zij terug en vestigden zich in Assendelft, Zaandam en elders. Benard zag het hieruit, vooral toen men vernam, dat er uit Amsterdam een aanslag zou geschieden op Waterland. Den 30en Mei trokken twee afdeelingen , 3000 man sterk, op Waterland aan. Door eene van deze afdeelingen, die het gemunt had op Purmerend, werden de schansen te Ilpendam en  te Purmerland veroverd. De andere afdeeling , sterk 1400 man, trok op Wormer aan. ‘t was nog vroeg in

den morgen, toen zij het pad naar dit dorp insloegen. Alles lag nog in rusten; alles nog? Neen de boeren waren reeds aan ‘t melken. Een boer, Egge Haantjes, was met zijn meid op ‘t land, en de meid, bij toeval eens omziende, meende aan den overkant der Zaan menschen te ontdekken. Zij maakt er den boer opmerkzaam op. “Laat de melk maar staan en maak

Kaft van het bronboekje.

Bokkie kopen in Purmerend.

het touw van de schuit los; het is niet goed”, roept deze, en haastig naar het dorp gaande, maakt hij alarm. Met den vrijbuiter Goezinnen en twee of drie anderen, die bij de hand waren, trok hij een dwars over den weg en zet die op zijn. Een hunner lost een schot op den vijand, die daarop even stilstaat om te beraadslagen, wat hij zal doen. Ondertussen waren allen in Wormer op de been, en de vrijbuiters in ‘t geweer gekomen. Zelfs uit de schans op ‘t Kalf kwam men, onder aan voering van kapitein Kleinsorg, toe- schieten. De Spanjaarden werden daar op verslagen en vluchten den weg op naar Assendelft.

De Staatschen, die hem achterna zaten, velden echter velen neder, en namen nog bovendien 290 gevangenen. De Spanjaarden waren zoo moedeloos over hunne nederlaag, dat één Staatsche soldaat vier, vijf of zes man gevangen maakte, en aan een touwtje gekoppeld te Wormer bracht. Dit was op den eerste pinksterdag, 1574. Niet beter ging het den Spanjaard op de tweeden pinksterdag te Purmerend. Ook daar werd hij terug geslagen en moest naar Amsterdam vluchten. Doch ongelukkig voor hem lag de vrijbui- ter overal achter het riet in vaarten en sloten verscho- len, en doodden op die wijze menig gehate vijand. Vele slooten lagen vol lijken, en van de 3000 mannen die uit Amsterdam vertrokken waren, kwamen er nauwelijks 70 terug om de treurmare te verkondigen.

 

Te Ilpendam waren nog 30 Spaanse achter gebleven. Zij verdreven daar vrij wat moedwil; Zelfs ontzagen zij de woning van den geestelijke niet, maar namen zijn dienstmaagd mede en brachten die in hunne schans. Met recht verontwaardigd, gaat daarop de eerwaar- de pastoor naar Monnickendam om de  vrijbuiters  ter hulpe te roepen: doch, toen die hulp wat langer uitbleef, konden de boeren hun strijdlust niet langer bedwingen en, alle gevaar vergetende, vielen zij met hunne bijlen, messen en haken de Spanjaarden aan en maakten hen af. Met behulp van de aangekomen versterking werd daarop de schans geslecht.’

Hoe het verder ging…

De strijd was (voorlopig) voorbij en op de schansen werd feest gevierd. Het pinksterfeest werd met één dag verlengd. Sindsdien viert de Zaanstreek een derde pinksterdag. Ook drukkerij Heijnis  & Schipper is deze dag gesloten.’ Bron: boekje ‘Waarom viert de Zaanstreek derde Pinksterdag?’ Wie het leuk vindt kan het boekje bestellen voor € 3,95 bij www.heijnis- schipper.nl

Leuke feitjes en weetjes

Er is nog veel meer te vertellen over Pinksterdrie en de Spaanse Oorlog, o.a. over ‘bokkie kopen’ en over hoe de ‘bokkentocht’ is ontstaan. Daarover leest u meer in onze nieuwsbrief. Bent u ook nieuwsgierig geworden? Word dan lid van de HVW voor slechts

€ 10,- per jaar.

Daniëlle Koopman, Hist                          3

HISTORISCHE VERENIGING WESTZAAN 2019

Bestuur
In het bestuur van de vereniging waren de volgende personen actief:
Voorzitter : Ingrid Jahn (mei 2016)
Penningmeester : Alex van der Hoeden (augustus 2016)
Secretaris : Michael Bruins (januari 2021)
Algemeen bestuurslid : Huib Jahn (juli 2016)
Algemeen bestuurslid : Bouke Koopman (juli 2016)
Algemeen bestuurslid: Arthur Breuring (maart 2019)

 

Vrijwilligers die zich ingezet hebben voor de Historische Vereniging Westzaan.
Het zijn er velen. Zonder hen zijn activiteiten zoals ‘de Lichtjesavond’ onmogelijk.
Het bestuur zegt hen bij dezen hartelijk dank voor de inzet.

Westzaanse Digitale Beeldbank: Voor de toekomst van een goed Historisch Archief
onmisbaar in de samenwerking. Gesprekken zijn daartoe opgestart.
Gedurende 2019 zal aan deze gezamenlijke inspanning vorm gegeven moeten worden waarbij de eigen identiteit zal blijven bestaan.

Ledenaantal: Gedurende het jaar 2018 is veel tijd gestoken in het schonen van de ledendatabase. Een forse klus, die in de toekomst nog zal worden afgerond. Het ledenaantal per december 2018 kan worden vastgesteld op 238 leden.

Bestuursvergaderingen: Het bestuur vergaderde in algemene zin een viertal keren. Verdere vergaderingen waren van projectmatige aard gericht op de uitvoering van de activiteiten.

Naast de standaard zaken die tijdens de vergaderingen aan de orde kwamen waren:
-expositie stadhuis Westzaanse Musea; 35-jarig jubileum HVW; huisvesting + huisvesting archief HVW; Zaanse Erfgoed marktdag; De Dag van Westzaan; Zaanse geschiedenisquiz
– de ledenvergadering/najaarslezing; lichtjesavond/memorialavond
De Ledenvergadering/Najaarslezing: 3e Ledenvergadering 15 november 2018.

Met een opkomst van 32 leden was de ledenvergadering redelijk bezocht. In dorpshuis “de Kwaker” werd verslag gedaan van de activiteiten.

De financiële positie is gezond. Zeker de deelname aan de Rabobank Clubkas Campagne leverde een mooie bijdrage op. Deze financiële buffer is nodig voor nieuwe huisvesting en gezien de activiteiten om het archief te ordenen en ontsluiten.
– een blik op de komende projecten 2018/2019. De secretaris geeft een voorzet over de grote klus die te klaren is bij het inzichtelijk maken van de archieven die per december zijn ondergebracht in het Stadsarchief Zaandam.

Na de pauze verzorgen De heer en mevrouw Bleeker een boeiende presentatie over Molenaar’s Kindermeel.
Huisvesting: De bijeenkomsten van de vergaderingen van het bestuur vonden afwisselend plaats bij de bestuursleden thuis. Besloten is voor de archivering samenwerking aan te gaan met het Stadsarchief Zaanstad. In december 2018 zijn alle objecten overgedragen.

P.R. De Historische vereniging heeft zich waar mogelijk gepresenteerd, o.a. op ‘De Zaanse Erfgoed markt’. Op ‘De Dag van Westzaan’ waren we bescheiden aanwezig in het schaatsmuseum.

De verenigingsactiviteiten.
De vereniging was actief met een aantal grote activiteiten, waaronder:
– 35 jarig jubileum Historische vereniging bij molen ‘ Het Prinsenhof’
– De dag van Westzaan/Open monumentendag
– Lichtjesavond/In Memorialavond

Aldus opgemaakt en goedgekeurd door het voltallige bestuur van de Historische Vereniging Westzaan, bestuursvergadering 24 januari 2019.

 

thumbnail of Samengevoegd Sol

thumbnail of Arnold Sol 2

Bezoeken: 823