Kerkbuurt 1

Kerkbuurt 1, Westzaan

Historie:
In 1681 werden Kerkbuurt 1 en 3 gebouwd en zijn lange tijd ook het bezit geweest van een eigenaar. Kerkbuurt 3 was voorheen twee keer zo groot door een vleugel aan de noordkant, die aan het begin van de twintigste eeuw is gesloopt. Op het erf stond ook nog een pakhuis De Prins. In 1759 kocht Simon de Jager het noordelijke pand voor ƒ1.800,– en het huis aan de Weelsloot kocht hij daarna in 1763 voor ƒ 1.400,–. Bij zijn dood op 20 juni 1774 liet hij het na aan zijn neef Jan Yff, die bij hem in dienst was. Deze had slechts een dochter, getrouwd met Jacobus van Waert, de chirurgijn van Westzaan (hun portretten hangen in het Reght Huys). Zij was de enige erfgenaam bij Simons overlijden in 1825.
Uit het register van belastingplichtigen van 1834 werd het noordelijke huis (nummer 3) aangeslagen voor 8 deuren en vensters en twee haardsteden, het huis aan de Weelsloot (nummer 1) werd zelfs aangeslagen voor 18 deuren en vensters en twee haardsteden.
Na het overlijden van Van Waert in 1881 (op 91 jarige leeftijd) werden de huizen en het pakhuis De Prins geveild. Zodoende kwam de timmerman Hendrik Dierop voor ƒ 4.002,– in het bezit. Hij liet het pakhuis in 1888 slopen en vervangen door een houten schuur. Voorts bouwde hij een houtloods in 1912.
Het noordelijke huis (nummer 3) werd in 1906 verkocht aan de arts Jac. Jansz. Vis. Het huis aan de Weelsloot (nummer 1) en de werkplaats werd in 1926 gekocht door Simon Mes, die hier zijn timmerwinkel begon. Deze winkel werd voortgezet door zijn zoon Dirk Mes in 1970.
In september 1996 werd het pand langs de Weelsloot, Kerkbuurt 1 verkocht aan dhr. B. Kemperman.

Beschrijving:
Het is een rechthoekig houten huis met zadeldak op voeting van gele ijsselsteen. Het pand is noord zuid georiënteerd en heeft aan de westzijde (aan de achterkant) langs de gehele lengte een aanluiving onder een lessenaardak. Het geheel is gedekt met grijze Oud Hollandse pannen. Het pand wordt momenteel gerestaureerd (’98/’99).
De oostgevel, is geheel voorzien van houten delen die zo zijn bewerkt dat een natuursteenimitatie is bereikt. De gevel is aan de bovenzijde voorzien van een kroonlijst met bakgoot. De deur is overgeplaatst van een ander pand. Hij zit a-centrisch in de gevel, meer naar het noorden, en heeft een bovenlicht met getoogde bovenkant. Aan weerszijde twee schuifvensters, eveneens met getoogde bovenkant. Deze vormen tezamen de winkelramen en winkeldeur. Meer naar de sloot nog een schuifvenster, zonder getoogde bovenkant. Boven de deur zit een eenvoudige dakkapel.
De zuidgevel is een topgevel, geheel uitgevoerd in staand schot. Het zadeldak is afgewerkt met geschulpte windveren en een eenvoudige makelaar. De aanluiving heeft slechts een eenvoudige windveer. zesruit schuifvensters zitten aan de achterkant van het huis en in de aanluiving. Bij de voorgevel is een half venster, een drieruit schuifvenster. In de top is een eenvoudig zolderraam geplaatst.
De achtergevel is opgetrokken is zwart geschilderde gepotdekselde delen. In het midden zit een originele dubbele tuindeur, die vanuit de sjieke kamer met het getoogde plafond naar de tuin leidt. Links daarvan aan de noordkant van het huis is een venster. Rechts aan de zuidkant, bij de keuken, is een aanbouw verwijderd. Het gat dat daarbij in de gevel ontstond, samen met het verwijderen van een later aangebrachte achterdeur, is gevuld met een kopie van de dubbele tuindeur.
Alleen de achterkamer met getoogd plafond en de spiltrap naar de zolder in het midden van het huis, tegen de noordmuur aan, zijn nog origineel. De rest is door de timmerwinkel en verbouwingen in de jaren 60 geheel verdwenen. De huidige indeling is nieuw in het pand aangebracht om de winkel weer tot woonhuis te maken.

Monument informatie:

Deel uw eigen foto/verhaal over dit monument op de Facebookpagina Monumenten Westzaan

De Historische Vereniging Westzaan organiseert diverse Historische Wandelingen door Westzaan

Simon de Jager was in de l8de eeuw een invloedrijk man het dorp. Hij heeft functies gehad van schepen en burgemeester en was voorts een vermogend koopman. Zo handelde hij in graan (tarwe, rogge, grauwe, witte en groene erwten, witte bonen en paardenbonen, Fabriceerde snuiftabak met de molen De Besjes Tasch en bezat voorts 12/32 part in de walvisvanger’ De Jager, waarvan hijzelf directeur was.In zijn testament dd. 20 juni 1774 voor notaris Sijmon Jongewaard Junior nam De Jager een aantal legaten op. Aan zijn neef Jan Yff, die bij het in dienst was, vermaakte hij 2 woonhuizen in de Kerkbuurt naast elkaar, maakte hij ~ woonhuizen in de Kerkbuurt pakhuis De Jager achter de 2 huizen en pakhuis De Vreede aan het Molenpad.

De genoemde woonhuizen zijn beide onderhavige panden, de voormalige timmerwinkel van Dirk Mes en de fotowinkel Herdi van Herman Hackmann . Tengevolge van sterke veranderingen is van de oorspronkelijke bouwstijl weinig overgebleven. Slechts in het interieur is nog een aantal stijlelementen uit de bouwtijd terug te vinden.

Jan Yff ‘s dochter Aagje was gehuwd met Jacobus van Waert, chirurgijn en plattelands-heelmeester in Westzaan. Van Waert is op 13 Februari l88l op 91 jarige leeftijd overleden. De woonhuizen werden openbaar geveild. Vermeldenswaard is voorts, dat in het Noorderhuis de plaatselijke Coöperatie in 1919 een winkel vestigde.

Claas Auwelsz de Jong, de grootvader van Gerbrand startte in het papiervak in 1785 toen hij de papiermolen De Pronker in het Zuideinde van Westzaan kocht. De Familie de Jong heeft meer papiermolens in eigendom gehad, te weten: De Kaarsenmaker in Koog a/d Zaan, De Vergulde Bijkorf en De Witte Veer te Zaandijk en in Westzaan de molens De Pronker, De Ruyter en De Schoolmeester. Het is deze laatste molen, welke als enige windmolen ter wereld nog papier fabriceert.Terug naar het huis, waar in 1850 vader Gerbrand (41 jaar) en moeder Geertje Slagter [39 jaar] met hun grote gezin van 9 kinderen plus 2 dienstboden woonden. In de kohieren staat vermeld, dat er in 1834 – 24 deuren en vensters, 3 haardsteden waren. Het pand is tot circa 1975 dus bijna 150 jaar in eigendom gebleven van de familie de Jong. Het behoort thans aan de familie B.Hoofd

Bezoeken: 58